My Passion for Trees
© Copyright Hanneke de Bruijn
Boomsoorten op deze website:
Contact
De Tamme Kastanje.
De tamme kastanje is vooral bekend om zijn vruchten. Deze bomen kunnen gigantisch reuzen worden. Minimaal 1000 jaar, en kunnen alles aan. Bliksem, Brand, Storm, ze groeien gewoon door. Ze zijn levendig en vol kracht.
Het zijn mooie, bijzondere en stoere bomen.
De Tamme Kastanje (Castanea sativa).
De tamme kastanje (Castanea sativa) is een bladverliezende loofboom uit de napjesdragersfamilie (Fagaceae), die van nature voorkomt in het Middellands Zeegebied, zuidoostelijk Europa en Klein- Azië. De boom ook als de Spaanse Kastanje, Portugese Kastanje of Europese kastanje bekend. De boom kan een hoogte bereiken van ongeveer 25-35 m. De stam kan vaak een diameter van 2 m hebben. De tamme kastanje heeft een levensduur van circa 500-1500 jaar. Er is een beroemde tamme kastanje gelegen bij de gemeente van Sant' Alfio in Sicilië (op de hellingen van Etna) die naar schatting 2000- 4000 jaar oud is.
De smalle langwerpige, stekelig getande bladeren zijn 16-28 cm lang en 5-9 cm breed. Tamme kastanje bloeit in juni - juli aan het eind van jong lot. Bloei en vruchtzetting beginnen pas vanaf het vierde jaar van de boom/struik. De manlijke bloeiwijze is het meest opvallend. Manlijke bloeiwijzen bestaan uit lange aarvormige, stuifmeel dragende draden met een stervormige opbouw. Er zijn veel manlijke bloeiwijzen ten opzichte van de weinige vrouwelijke bloeiwijzen. De vrouwelijke bloeiwijze zit aan de voet, van waaruit de manlijke bloeiwijzen ontspruiten. Aan de rijpe vrucht blijft dikwijls de manlijke aarvormige bloeiwijze zitten. De bloemen van beide geslachten worden gedragen in 10-20 cm lange, rechte katjes, de mannelijke bloemen in het hogere deel en vrouwelijke bloemen in het lagere deel. Zij verschijnen in laat Juni en Juli, en in de herfst, ontwikkelen de vrouwelijke bloemen zich tot doornige doosvruchten die 3-7 bruinachtige noten bevatten die in Oktober worden afgeworpen. Sommige soorten ("Marron de Lyon", "Paragon" en sommige hybriden) produceren slechts 1 grote noot, dan de gemiddelde 2 tot 4 noten van eetbare grootte.
De schors heeft vaak een gedraaide diep gegroefde patroon met diepe voren of spleten die spiraalvormig in beide richtingen omhoog de stam in gaan. De boom vereist een mild klimaat en een adequate vochtigheid voor de goede groei en een goede nootoogst. Zijn jaar- groei (maar niet rest van de boom) zijn gevoelig voor de late lente en vroege de herfstvorst, en kunnen kalk in de grond niet verdragen. In de bosomstandigheden zal het gematigde schaduw goed tolereren. In Nederland en België komt de boom verwilderd voor en verder op oude landgoederen. De Tamme Kastanje is wijd gecultiveerd voor zijn eetbare zaden, ook wel noten genoemd. In de vroege tijden van de Romeinen introduceerde deze de Tamme kastanje in de Noordelijke gebieden, en werd later ook gecultiveerd in kloostertuinen door monniken. Vandaag de dag kunnen de eeuwenoude Tamme Kastanjes in Groot-Brittannië en het geheel van centraal, westelijk en zuidelijk Europa gevonden worden. Zij zijn wijd populair in Turkije, Portugal, Frankrijk, Hongarije, Italië, Kroatië, Bosnia en in het bijzonder in Corsica.
Met name in het zuidoosten van Nederland zijn vrij veel oudere tamme kastanjes te vinden. Monumentale exemplaren zijn te vinden bij Beek-Ubbergen (de Kabouterboom in het Kastanjedal), in Arnhem (Gulden Bodem, Zypendaal) en op diverse plaatsen in Limburg.
De ruwe noten, met hun stekelige huid rond het zaad, zijn enigszins bitter. Die huid kan vrij gemakkelijk worden verwijderd. Boven aan scheut hij kruisgewijs open en de noten komen blank te liggen. Tamme kastanje is er in diverse smaken: van zoet tot bitter. De vrucht is zeer rijk aan eiwitten (proteïnen) en vet. Zodra gekookt worden zijn ze heerlijk. Wanneer ze geroosterd zijn komt er een zoet aroma vrij en een melige textuur proefbaar. De gekookte noten worden door banketbakkers, puddingen, desserts en cakes gebruikt of worden geroosterd gegeten. Zij worden gebruikt voor bloem, brood makend, een graangewassensubstituut, koffiesurrogaat, een bindmiddel in soepen en ander het kook gebruik, evenals voor vetachtige boulioun. Een suiker kan uit de kastanje gehaald worden. De Corsicaanse variëteit van polenta wordt gemaakt met zoete kastanjemeel. Voor een lokale variëteit van Corsicaans bier is ook kastanje gebruikt. In Frankrijk wordt graag kastanjepuree (crème de marron) gegeten, en is daar in blik te koop.
De aftreksel van bladeren worden gebruikt in ademhalingsziekten en zijn een populaire remedie voor kinkhoest. Het wordt veel gebruikt in homeopathie en in remedies Bach waarvoor de sleutelwoorden "Extreme geestelijke angst","Hoop op geven" en "Wanhoop" zijn. Een haarshampoo van kastanje kan worden gemaakt van het aftreksel van bladeren en de nootschillen.
Deze boom kan zeer goed tegen snoeien en knotten, die tot vrij recent algemeen werd gebezigd Groot-Brittanni&ecuml;, en produceerde een goed gewas van tanninerijk hout om en na bij de tien jaar. De tannine geeft jonge hout duurzaamheid en bestand tegen gebruik openlucht, dus zeer geschikt voor posten, hekken of staken. Het hout is van lichte kleur, hard en sterk. Het wordt ook gebruikt om meubilair te maken of houten vaten (soms gebruikt om oude balsemico azijn te maken), en daklijsten in het bijzonder in zuidelijk Europa (bijvoorbeeld in huizen van Alpen- jarra, Spanje, in zuidelijk Frankrijk en elders) te maken. Naarmate het hout ouder word neigt het hout naar splijten en scheeftrekken en krijgt het een bepaalde broosheid. Om die reden worden er nooit grote stukken Tamme kastanje hout gebruikt. Het is ook een zeer goede brandstof.
Tannine wordt gevonden in de volgende aandelen op een 10% vochtigheidsbasis: schors (6.8%), hout (13.4%), zaadschillen (10 - 13%). De bladeren bevatten ook tannine. Een boom die van zaad wordt gekweekt, daar kan het twintig jaar of meer duren alvorens het vruchten draagt. Maar een geënte soort zoals "Marron de Lyon" of "Paragon" kan de productie binnen vijf jaar na geplant te zijn beginnen. Allebei de soorten dragen vruchten met één enkele grote Kastanje, anders dan een gemiddelde van twee tot vier kleinere kastanjes.
Bron o.a. Wikipedia en gidsen.
Hier onder kan je de verhalen van mij lezen.
Castanea sativa
Croft Castle, Croft, Leominster.
GPS: 52°16'50.20"N, 2°48'11.58"W.
Hertsmonceux, Essex.
GPS: 50°52'6.75"N, 0°20'56.21"O.
Cowdray Park, Midhurst, Sussex, UK.
Het verhaal bij deze boom.
Deze boom kwamen we tegen in het landgoed park Cowdray in Sussex, nabij Midhurst. GPS: 50 59'28.64"N, 0°42'0.60"W. We zagen hem niet staan in het begin bij de Lindes (zie Linde) maar hoe verder we over de weilanden liepen, hoe meer we aangetrokken werden naar de plaats waar deze boom staat. In het weiland liepen koeien en stieren, dus we liepen even om. Afgelegen, net over een heuveltje, in een hoekje van het weiland staat deze boom. Een Kathedraal van een boom... Ziet er goed en gezond uit. En hij moet nog groter zijn geweest. Hij had aan de rechterkant een grote zijarm. Die is afgebroken, samen met nog ander takken. Vol ontzag stonden we voor deze boom. Geweldig om zo iets tegen te komen. We cirkelde om de boom met bewondering. We hadden de neiging om een kaarsje bij de boom te branden, zoals je dat ook in grote mooie kerken doet. Met open armen treed deze boom je tegemoet.
Fredfile park, Nonington, Kent, UK.
Het Verhaal bij deze boom:
In een boek(Meetings with remarkable trees door Thomas Pakenham) had ik een verhaal gelezen dat er in het Fredfile Park (GPS: 51°13'19.72"N, 1°13'54.96"O) in Nonington (Kent) een grote Eik stond. In de tijd zonder navigatie in de auto was zo’n klein gehuchtje een avontuur om te vinden. Eindelijk waren we er. We liepen via een Public Footpath door de velden en maïsakkers naar een groepje bomen, waar we dachten dat dat Het was. Toen we eenmaal op de plaats kwamen bleken het hele oude Tamme kastanje bomen te zijn. Meer dan 10 m in omtrek (zelf opgemeten) en met dassen holen onder zijn wortels gestel. Hij zag er geweldig uit. Groot, gezond en gehavend. Aantal takken afgebroken maar dat kon hem niet deren gewoon door te groeien. Een tak was gebogen en naar de grond gegroeid. Zo kon je er vrij makkelijk in klimmen. Dan beleef je de boom meer en zie je de boom groeien. Het was onze eerste “aanraking” met zulke monumentale Reuzen. Dat doet wel wat met je. Geweldige bomen.
Croft Castle, Croft, Leominster, UK.
Het Verhaal bij deze boom:
In een boek (The Heritage Trees of Britain and Northern Ireland, Jon Stokes and Donald Rodger) had ik gelezen dat ergens op een groot landgoed een laan van oude Tamme kastanjes zou staan. Croft castle(GPS: 52°16'50.20"N, 2°48'11.58"W). Het bleek een enorm landgoed te zijn en de laan was een drie dubbele Avenue van een Mile lang...! Het was even zoeken en vragen maar we vonden hem… In een hoek van het enorme landgoed was een groot weiland waar de Laan van Kastanjes stond. Naast dat weiland was een afgrondje wat de boel mooi contrasteerde. En niet zo maar oude kastanjes!! Honderden jaren oud. Sommige kastanje bomen waren al omgevallen, wat een mooi beeld geeft. Als er een tak van de boom afvalt en langzaam vergaat komt de gedraaide tekening van het kastanje hout mooi tevoorschijn. Kunst gemaakt door de boom zelf. Het verhaal gaat dat ze geplant zijn om de Spaanse Armada te verbeelden die toen voor de kust lag. Dat zou kunnen. Dat zijn ze wel heel erg oud. De tamme kastanje is niet inheems in Engeland. De Romeinen hebben ze meegenomen om in de noordelijke delen van hun Rijk te cultiveren voor de zaden.
Hertsmonceux, Essex. Alee Castanea´s
GPS: 50°52'6.75"N, 0°20'56.21"O.
Hertsmonceux, Essex. Back of the garden
GPS: 50°52'6.75"N, 0°20'56.21"O.
Hertsmonceux, Essex. Achter in de tuin
GPS: 50°52'6.75"N, 0°20'56.21"O.
In een boek had ik gelezen over oude tamme kastanjes in Herstmonceux. Dan denk je toch 1 of misschien 2 bomen, maar toen we eenmaal op de plek waren viel onze mond open van verbazing. Een Allee\Laan van oude Tamme kastanje bomen die allemaal een bordje hadden wanneer ze geplant waren. Allemaal rond 1700. het aren joekels van bomen! ± 8 meter omtrek.. Dat had ik niet verwacht. Er naast was een heus kasteel, met slotgracht en al, wat nu dienst deed als universiteit. De tuin was verder een mooie oude tuin en achterin stonden ook nog wat joekels van Tamme kastanjes, even oud, die al in hun verval waren geraakt, maar daar door niet minder mooi...
mypassionfortrees.nl ©Hanneke de Bruijn. 2008 - 2020. • Privacy Policy • Terms of use.